Scheepvaartreglementen in Nederland

Als je het water op gaat, gelden er regels. Die scheepvaartreglementen zorgen voor duidelijkheid en helpen ongelukken te voorkomen. Ze bepalen de vaarregels, waar je mag varen en hoe je moet handelen in verschillende situaties. 

Nederland heeft veel verschillende vaargebieden en elk gebied valt onder zijn eigen reglement. Het is belangrijk dat je die vaarregels kent. Niet alleen om veilig te varen, maar ook om goed voorbereid te zijn op het examen voor Vaarbewijs 1.

Hieronder lees je welke scheepvaartreglementen in Nederland van kracht zijn.

Overzicht van de reglementen

Nederland kent 7 verschillende scheepvaartreglementen. Welk reglement geldt, hangt af van het vaargebied. In de tabel hieronder zie je welk reglement waar van kracht is.

Hieronder geven we meer uitleg over elk reglement.

Binnenvaartpolitiereglement (BPR)

Het BPR is het belangrijkste reglement voor de pleziervaart. Dit geldt op meer dan 90% van de Nederlandse binnenwateren. Denk aan kanalen, meren, plassen en veel rivieren. Het reglement geldt voor alle schepen, dus zowel voor beroepsvaart als pleziervaart.

In het BPR vind je vaarregels en regels over verlichting, geluidsseinen en verkeersborden. Ook lees je hier wanneer je een vaarbewijs nodig hebt en hoe je moet handelen bij slecht zicht. Speciaal voor kleine schepen gelden er aanvullende regels. Deze zijn te vinden in bijlage 9, 15a en 15b van het BPR.

Rijnvaartpolitiereglement (RPR)

Het RPR geldt op de grote doorgaande vaarwegen richting Duitsland: de Boven-Rijn, Waal, Pannerdensch Kanaal, Neder-Rijn en Lek. Deze rivieren zijn druk. Ze zijn vooral bedoeld voor beroepsvaart.

In het RPR staan striktere regels voor kleine schepen. Je hebt daar minder rechten dan op BPR-wateren. Klein moet altijd voorrang verlenen aan groot. Het RPR is meer afgestemd op beroepsvaart dan het BPR. Lees hier meer over de verschillen tussen het BPR en RPR.

Bepalingen ter Voorkoming van Aanvaringen op Zee (BVA)

De BVA is een internationaal reglement. Dit geldt op volle zee en in Nederlandse zeegebieden zoals de Eems en Dollard.

De BVA regelt vooral hoe schepen elkaar moeten passeren op open water. Ook bevat het regels over verlichting, dagtekens en het gebruik van radar. Het BVA geldt voor alle schepen, groot of klein, nationaal of internationaal.

Scheepvaartreglement Eemsmonding (SRE)

Dit reglement is speciaal voor het grensgebied tussen Nederland en Duitsland in het Eems-Dollardgebied. Het SRE is een aanvulling op de BVA.

Hier gelden internationale regels, maar met specifieke afwijkingen. Bijvoorbeeld over verkeersscheidingsstelsels, verlichting en vaarweggebruik. De beroepsvaart domineert hier. Wees dus alert als je hier vaart met een klein schip.

Scheepvaartreglement Westerschelde (SRW)

De Westerschelde is de toegang tot de haven van Antwerpen. Hier vaart veel grote beroepsvaart. Daarom geldt hier het SRW, een apart reglement dat afwijkt van de BPR- en BVA-regels.

In het SRW staan bepalingen over loodswezen, radarvaart en meldplicht. Voor pleziervaart zijn er beperkingen.

Scheepvaartreglement Kanaal Gent–Terneuzen (SRKGT)

Dit reglement geldt op het Nederlandse deel van het Kanaal van Gent naar Terneuzen. Hoewel dit een kanaal is, vallen de regels niet onder het BPR.

Scheepvaartreglement Gemeenschappelijke Maas (SRGM)

De Gemeenschappelijke Maas is het grensgebied tussen Nederland en België. Hier geldt het SRGM.

Dit reglement is afgestemd met België. In de praktijk lijkt het op het BPR, maar het kent wat afwijkingen. Denk aan vaarweggebruik, meldplicht en verkeersbegeleiding. Let goed op als je dit gedeelte van de Maas doorkruist.

BPR verplicht aan boord

Voor het BPR geldt dat je een bijgewerkt exemplaar aan boord moet hebben, tenzij je vaart met een klein open schip zonder opbergmogelijkheid. Dat mag ook digitaal, zolang je het direct kunt raadplegen indien nodig. Heb je een marifoon aan boord, dan moet je ook het Handboek voor de marifonie in de binnenvaart bij je hebben.

Leer de regels met onze online vaarbewijs cursus

In de online cursus Vaarbewijs 1 leer je precies wat je nodig hebt. Je krijgt uitleg over de belangrijkste vaarregels en leert hoe je moet handelen in specifieke situaties. Daarnaast kun je jouw kennis onbeperkt testen met een groot aantal oefenexamens. 

Wil je zelfverzekerd je examen halen en veilig het water op? Schrijf je in voor de cursus Vaarbewijs 1 en begin vandaag nog.